Meritspor 
Kordaj çekimi yaptığım süre içerisinde benim en fazla karşılaştığım sorulardan bir tanesidir bu başlık. Ana ve çapraz kordajlara farklı tansiyon uygulamanın avantaj ve dezavantajları da oldukça tartışılan bir konudur. Bunun kişisel bir tercih olduğunu söyleyenlerin sayısı fazladır . Bir çok kişi ise niçin farklı tansiyon kullandığını izah edemez.
Peki, raketinizde gerçekten ne tür farklar oluşmaktadır? Doğrusu nedir?
Çapraz kordajların daha düşük çekilmesi gerektiğini düşünenler bu kordajların daha kısa olduğunu ve oran sebebiyle tansiyonun daha düşük olması gerektiğini savunur. Diğer bir gurup ise çapraz kordajların daha yüksek çekilmesi ile tansiyonun daha iyi oturduğunu ve kordajın kımıldamasının önüne geçildiğini savunur. Her iki gurupta kendi metodlarının daha iyi bir his yarattığının israrla üzerinde durur.
Fransa Açık turnuvasında pro oyuncularda yapılan değerlendirmelerde 60 oyuncunun ana ve çapraz kordajlarda hybrid yerine (ana ve çaprazda farklı kordajlar) aynı tip kordajı tercih ettiği kaydedilmiştir. Bu oyuncuların yarısının ana ve çaprazda farklı tansiyonlar istediği belirlenmiştir. Başka bir anlatımla % 42 sinin çapraz kordajları 1 kg az gerdirdiği yüzde 5’inin ise 1 kg fazla gerdirdiği kaydedilmiştir.
Bir çok profesyonel oyuncunun çapraz kordaj tansiyonlarını kort yüzeyine göre ayarladıklarını da aklımızda tutalım.
Çapraz kordajlarda daha düşük tansiyon kullanmak raketinizden daha fazla güç elde etmenizi sağlayacaktır. Çünkü çapraz kordajlar raket tansiyonunu belirleyen temel unsurdur. Yavaş kortlarda ve özellikle topr
ak kortta oynayan bir oyuncunun tercihi bu olabilir. Buna ilaveten düşük tansiyonlu çapraz kordaj, ana kordajın daha iyi hissedilmesini sağlayabilir. Bilindiği gibi ana kordajlar raketin ana elemanlarıdır ve spin üretiminde katkıları büyüktür. Özellikle toprak kortta topspin oyun tarzı önemli avantajlar sağlayabilir. Düşük tansiyonlu çapraz kordaj raket sweet spotunu (aktif bölge) da büyütür.
Çapraz kordaj tansiyonunu artırmanın sebebi ise kordajların oynamasının (hareket etmesinin) önüne geçilmesidir. Aksi takdirde bunu sağlamak için genel raket tansiyonunu daha fazla artırmanız gerekebilir.
Son zamanlarda çapraz kordajın daha yüksek tansiyonda çekilmesi gerektiğini söyleyen gurubun öne attığı ciddi bir teori var. Bana mantıklı geldiği için
biraz değinmek istedim;
Bir rakette hem ana kordaj hem çapraz kordaj aynı tansiyonda çekiliyorsa bu iki kordajda meydana
gelen tansiyon farkı (Stringmeter tansiyon aleti ile
ölçülmüştür) yüzde 32 ile 37 arasındadır. Evet yanlış okumadınız. Ana kordajlar ortalama %35 oranında daha sert çekilmiş olacaktır. Bunun sebebi çapraz kordajların ana kordajlarla olan teması ve sürtünmedir. Ana kordajlara tansiyon uyugladığımızda herhangi bir sürtünmeye maruz kalmazlar. Ancak çapraz kordajlar ana kordajların arasından geçerek çekileceği için ciddi bir sürtünmeye maruz kalırlar.
Polyester kordaj çekilmiş bir rakette ana ve çapraz kordajlarda meydana gelecek tansiyon farkı yüzde 20-25 arasında olacaktır. Meydana gelen bu tansiyon farkı azaltıldığında veya minimum seviyeye indirildiğinde ana ve çapraz kordajlar çok daha uyumlu hareket edecektir. Fark açıldığında ise (%25 ve üzeri) ana kordajlar çapraz kordajların tansiyon seviyesine inene kadar ağır yük altında kalacaktır. Bu durum ana kordajın gerektiğinden daha fazla uzayarak hemen tansiyonunu kaybetmesine ve oyun hissini yitirmesine sebebiyet verecektir. Bilindiği gibi günümüzde yaygın olarak kullanılan polyester kordajlar çok çabuk tansiyon kaybedebiliyor.
Polyester kordajınızın ömrünü uzatmanın en kolay yolu çapraz kordajların ana kordajları daha fazla desteklemesini sağlamaktır. Bu şekilde kordajınızın oynanılabilir ömrü önemli ölçüde artırılabilir. Ana ve çapraz kordaj gerginliklerini birbirine yaklaştırabilmek polyester kordaj kullanan oyuncular için sayısız avantajlar sağlayabilir.
Örneğin daha düşük tansiyonlarla oynayabilmenizi sağlayabilir ki düşük tansiyon polyester performansının zirve yaptığı tansiyondur. Oyuncu daha az yorulur ve kordaj aktif ömrü belirgin bir şekilde uzar. Ana ve çapraz kordaj tansiyonlarını birbirine yakın hale getirebilmek için çapraz kordajları 2 kg fazla çektirmeniz yeterli olacaktır.
Bu metodun savunucularından kordaj teknisyeni John Elliot ise çapraz kordajların tansiyonunu artırmak yerine kendi metodunda savunduğu kordaj çekim tekniğinin kullanılması gerektiğini belirtiyor. Zira daha yüksek tansiyon uygulamak polyester kordajın elastik özelliklerini negatif olarak etkiliyor.
John Elliot polyester kordajları tükenmez kalem yayına benzetiyor. Polyester kordajlar eğer aniden ve gereğinden fazla uzatılırsa asla eski konumlarına gelemezler. Elastikiyetleri kaybolur ve donuk his verirler. Yani bir anlamda bozulurlar. John Elliot , kendisine ait ”Jay Cee ” metodu denilen çapraz kordaj çekim tekniğiyle çapraz kordajları çekerken çok düşük makina hızları kullanıyor ve çapraz kordajı sabitlemeden önce 5 sn çekili durumda bekletiyor. Bu yöntemin çapraz kordaj tansiyonunu artırmaktan daha iyi bir yöntem olduğunu ve tercih edilmesi gerektiğini savunuyor.
İşte çapraz kordajların daha fazla çekilmesi gerektiğini savunan gurubun düşündükleri bunlar.
Raket üreticileri ise , raket dizaynı yaparken, raket performansını optimize ederken tasarladıkları kordaj raket desenini, kordajlar arasındaki mesafeleri farklı uzunluktaki kordajları tek bir tansiyonda çekerek hesaplıyorlar. Yani raketin oluşturduğu sweet spot un dinamik tansiyonu ana ve çapraz kordajlar üzerinde tek bir kordaj tansiyonu var sayılarak hesap ediliyor.
Aksini söyleyen bir çalışma görmedim. Tavsiye ettikleri tansiyon aralıkları ve çekim metodları da bu görüşü destekleyen bilgiler.
Farklı uzunluktaki kordajların uzunluklarına göre tansiyonlarını belirleyen, ”Proportional stringing” ( oransal kordaj çekimi) , ki böyle bir yöntem de var, yoğun olarak kullanılmıyor.
Şimdilik meydana getirdiği farklar göz ardı edilebilir.
Diğer taraftan yumuşak çerçeveli raketlerin çapraz kordajları yüksek tansiyonlarda çekildiğinde şekil değiştirdiklerini okumuştum. Özellikle Head Radical de birkaç örnek var. Tabii bunun sebebi ülkemizde çok yaygın olarak kullanılan kenardan başlayarak yapılan kordaj çekim yöntemi de olabilir. Bu yöntemin sakıncalarını , raket geometrisini ve kordaj simetrisini olumsuz etkilediğini daha önceki yazımda belitmiştim.
Ana ve çapraz kordajların farklı çekimlerde meydana getirdiği farkları tesbit etmeniz oldukça kolay. Bir dahaki sefere ana kordajlarınızı 2 kg fazla çektirin ve oyununuzda meydana getirdiği farkları stresli, uzun bir maçınızda belirlemeye çalışın . Yine aynı şekilde çapraz kordajınızı 2 kg fazla çektirebilir ya da Jay Cee çekim metodunu kullanabilirsiniz. Yine uzun bir maç ortamında varsa size katkılarını kolayca tespit edebilirsiniz.Bulgularınızı benimle de paylaşırsanız sevinirim. Özellikle performans oyuncularımızın ve antrenörlerimizin dağarcığında bulunması gerektiğini düşünüyorum bu bilgilerin. Performanlarına bir miktar katkıda bulunabilir.
Şu anda WTA İstanbul Cup ta mücadele eden oyuncuların kordaj tansiyonları ve kullandıkları kordajlarla ilgili bir analizi sizlerle paylaşacağım.
Tüm tenis sevirlere sevgilerimle.
Emre Tekmir
ClubIstanbul@Enka Kordaj Teknisyeni
Certified Stringer (CS)
ERSA – European Racquet Stringers Assc.
USRSA – Member
